Gdy mój bliski choruje

Czy u bliskiej Ci osoby występują te objawy?

• smutek, przygnębienie, niemożność odczuwania radości („nic nie cieszy”)
• zmniejszenie zainteresowań (np. niechęć zajmowania się swoim hobby)
• zmniejszenie aktywności, apatia, spowolnienie, niechęć do działania
• problemy ze snem (bezsenność lub nadmierna senność)
• zmniejszenie apetytu, spadek wagi ciała, suchość w ustach
• uczucie ciągłego zmęczenia, brak energii
• lęk, uczucie wewnętrznego napięcia, „niepokój w środku”
• trudności w koncentracji i zapamiętywaniu, wrażenie niesprawności intelektualnej
• poczucie beznadziei, niska samoocena
• dolegliwości bólowe (bóle głowy, brzucha, bóle w klatce piersiowej, nerwobóle)
• myśli samobójcze

Jeśli tak, możesz podejrzewać, że choruje na depresję. Konieczna jest konsultacja u specjalisty!

Co powinieneś zrobić?

• Powiadom lekarza rodzinnego lub lekarza, do którego chory ma zaufanie, o objawach choroby. Zwróci on na nie uwagę w trakcie spotkania z chorym i dokona wstępnej diagnozy.
• Pamiętaj, aby zapytać psychiatry czy w pobliżu Twojego miejsca zamieszkania istnieją grupy wsparcia dla rodzin osób chorujących na depresję. Ta sytuacja dotyczy również Ciebie.
• Depresję leczy lekarz psychiatra (tak jak kardiolog leczy nadciśnienie). Do psychiatry nie trzeba mieć skierowania, nie obowiązuje też rejonizacja.
• Nieleczona depresja nasila się. Im wcześniej chory podejmie leczenie, tym większe ma szanse na uzyskanie trwałej poprawy i zapobieżenie ewentualnym nawrotom. Staraj się nakłonić bliskiego do wizyty u lekarza psychiatry lub psychologa. Oni znają się najlepiej na tej chorobie.
• Rozmawiając z chorym zaznacz, że konsultacja służy wykluczeniu lub potwierdzeniu depresji. Zaproponuj np. że poszukasz odpowiedniego specjalisty, umów terminy, pomóż dojechać na konsultację. Informuj o tych działaniach, nie umawiaj lekarza w tajemnicy przed bliskim, możesz zniechęcić go tym do leczenia.
• Często osoby chore odrzucają sugestie rodziny, że mogą mieć depresję. Boją się etykiety osoby chorej psychicznie, często depresję kojarzą wyłącznie z jej najcięższym stadium, gdzie objawy są bardzo nasilone i ma miejsce znaczne zaburzenie codziennego funkcjonowania.
• Gdy masz trudności z przekonaniem swojego bliskiego o potrzebie konsultacji lekarskiej, zwróć się po pomoc do osoby, która ma u niego autorytet.

Jak możesz pomóc na co dzień?

• Unikaj przygodnie zasłyszanych opinii. Zdobądź jak najwięcej rzetelnej wiedzy na temat depresji. Zapoznaj się z objawami choroby i mechanizmami jej leczenia. Pomoże Ci to zrozumieć zachowanie chorego i przygotuje do udzielania wsparcia.
• Depresja powoduje często niechęć do leczenia. Wynika to często z jej objawów, bezsilności i utraty wiary w możliwość poprawy. Pomóż choremu zrozumieć, że odczuwane objawy są oznaką depresji, którą można wyleczyć.
• Wspieraj chorego w leczeniu. Przypominaj o wizytach w poradni i regularnym przyjmowaniu leków.
• Nie traktuj depresji jako lenistwa, słabego charakteru, złej woli. Depresja jest chorobą taką jak nadciśnienie tętnicze, zawał serca, cukrzyca.
• Nie udzielaj rad typu: „weź się w garść”; „otrząśnij się”; „nie histeryzuj – inni mają gorzej” (nie udzielasz ich przecież osobom z zawałem serca czy udarem mózgu).
• Nie wysyłaj swojego bliskiego na urlop, żeby odpoczął. To nie zastąpi leczenia.
• Nie staraj się na siłę swojego bliskiego rozweselać, organizować mu czasu.
• Nie narzucaj się, ale bądź w pobliżu, oferuj swą pomoc, gdy jest taka potrzeba.
• Odradzaj choremu podejmowanie ważnych decyzji. On widzi swoje sprawy w „czarnych barwach”. Pesymistycznie patrzy w przyszłość.
• Jednym z objawów depresji są myśli samobójcze. Ich przeżywanie obciąża chorego, zwiększa jego poczucie winy. Myśli samobójcze przybierają różną formę, od poczucia bezsensowności życia po konkretne pomysły na skrócenie życia. Rozmowa o nich może przynieść choremu ulgę. Nie piętnuj chorego z powodu tych myśli, są one przecież wynikiem choroby. Reaguj na nie. Koniecznie należy o nich powiedzieć psychiatrze i wspólnie zastanowić się nad dalszym działaniem. Bezpiecznym rozwiązaniem może być hospitalizacja.
• Wszystkie wypowiedzi o samobójstwie traktuj z powagą. Nie jest prawdą, że jeśli ktoś mówi o samobójstwie, to go nie popełni. Statystyki mówią, że 80% osób, które popełniło samobójstwo, mówiło o takich planach w swoim otoczeniu.
• Pamiętaj o sobie. Bądź cierpliwy i wyrozumiały. Wiele dodatkowych obowiązków może spaść na Twoje barki. Choroba bliskiego może rodzić frustrację, złość, bezsilność, poczucie winy. To jest zrozumiałe. Czasem Ty też możesz potrzebować wsparcia. Uzyskasz je u psychologa, on pomoże Ci poradzić sobie z trudnymi uczuciami.

Co robić gdy leki nie działają?

• Długi, kilkutygodniowy okres oczekiwania na jakąkolwiek poprawę często zniechęca do przyjmowania leków. Pierwsze subtelne oznaki działania leku są zazwyczaj odczuwalne dopiero po 2-4 tygodniach od rozpoczęcia leczenia. Bardzo ważne jest systematyczne branie leku.
• Skuteczność działania danego leku na konkretną osobę można ocenić dopiero po 5-6 tygodniach systematycznego leczenia. Jeżeli po tym okresie brak jest poprawy, lekarz zmieni lek na inny o odmiennym działaniu.
• Nie powinno się przerywać leczenia. Nawet po ustąpieniu objawów i poprawie samopoczucia nie wolno odstawiać leków, bo zwiększy się w ten sposób ryzyko nawrotu choroby. W razie wątpliwości należy skonsultować się z lekarzem.
• Po ustąpieniu objawów jeszcze przez kilka miesięcy trwa leczenie podtrzymujące. Jego rolą jest zapobieganie nawrotom choroby. Dawki leku są redukowane, a organizm stopniowo przyzwyczaja się do samodzielnego funkcjonowania

Z doświadczeń Fundacji ITAKA wynika, że spośród osób zaginionych chorujących na depresję, część zniknęła z domu w dniu lub tuż przed wizytą u psychiatry. Często chorzy obawiają się leczenia, jednocześnie mają świadomość oczekiwań rodziny. Te sytuacje wzmacniają u nich pragnienie ucieczki.

Pamiętaj, że zawsze, gdy czujesz się zagrożony z powodu zachowania Twojego bliskiego lub obawiasz się o jego życie możesz wezwać karetkę pogotowia. To czasami jedyne wyjście ratujące życie bliskiej Ci osoby i zapewniające Tobie bezpieczeństwo.

Antydepresyjny Telefon Zaufania Fundacji ITAKA – 22 484 88 01

Jeśli ktoś z Twoich bliskich choruje na depresję, a Ty masz pytania, których nie zdążyłeś zadać podczas wizyty u lekarza zadzwoń na nr 22 484 88 01. Postaramy się rozwiać Twoje wątpliwości i wesprzeć w tak trudnym okresie Twojego życia.

Jeśli chcesz na spokojnie porozmawiać o możliwych prawnych rozwiązaniach sytuacji, do których przyczynia się choroba bliskiej Ci osoby również możesz zadzwonić na Antydepresyjny Telefon Zaufania Fundacji ITAKA.